فهرست مطالب

فصلنامه اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
پیاپی 34 (تابستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/05/10
  • تعداد عناوین: 11
|
  • الهام جم، علی عبادی، قاسم پرمون * صفحات 177-190

    خاک های مزارع سیب زمینی اردبیل به علت شرایط قلیایی و عدم اجرای تناوب های زراعی مناسب با کمبود برخی عناصر ریز مغذی مواجه است. جهت بررسی تاثیر مصرف کودهای ریزمغذی بر عملکرد و برخی صفات موثر بر تولید غده های سیب زمینی، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 در منطقه اردبیل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل غلظت های مختلف کودهای ترکیبی آهن و روی (غلظت های 2، 4 و 8 در هزار به صورت Fe1Zn1، Fe1Zn2، Fe1Zn3، Fe2Zn1، Fe2Zn2، Fe2Zn3، Fe3Zn1، Fe3Zn2، Fe3Zn3) و یک تیمار شاهد (Fe0Zn0) بودند. نتایج تجزیه واریانس وجود اختلاف معنی دار آماری بین تیمارها از لحاظ عملکرد غده، تعداد غده در بوته، سایزبندی غده، ضخامت پوسته و وزن حجمی غده ها و وزن خشک غده را نشان داد. بالاترین عملکرد غده (48.10 تن در هکتار) و بیشترین ضخامت پوسته در تیمار کودی Fe1Zn3 مشاهده شدند. بیشترین تعداد غده در بوته متعلق به تیمار کودی Fe2Zn1 (غلظت 4 در هزار آهن و 2 در هزار روی) و Fe1Zn3 (غلظت 2 در هزار آهن و 8 در هزار روی) به دست آمد. بیشترین غده های غیربذری کمتر از 35 گرم و بیشترین وزن حجمی غده ها نیز در تیمار Fe3Zn2 حاصل شدند. به طورکلی تیمار Fe1Zn3 (غلظت 2 در هزار آهن و 8 در هزار روی) با داشتن بالاترین عملکرد دانه، ضخامت پوسته و مقدار مناسب از دیگر صفات ترکیب تیماری مناسبی برای تولید غده می باشد.

    کلیدواژگان: تولید بذر، ریزمغذی ها، سیب زمینی، عملکرد
  • علی اکبر تبریزی*، قربان نورمحمدی، حمیدرضا مبصر صفحات 191-202

    به منظور بررسی تاثیر سیستم های مختلف چند کشتی بر برخی از خصوصیات خاک شالیزار، آزمایشی طی سال های زراعی 89-1388 و 90-1389 در مرکز تحقیقات کشاورزی استان مازندران در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار به اجرا در آمد. تیمارها شامل 4 سیستم چند کشتی: ذرت- شبدر برسیم- برنج، ذرت- کلزا - برنج، ذرت- باقلا- برنج و آیش- برنج به عنوان شاهد بودند. نتایج نشان داد که نظام های مختلف کشت بر هدایت الکتریکی و اسیدیته خاک تاثیر معنی داری نداشتند، اما میزان ماده آلی، نیتروژن کل، پتاسیم و فسفر قابل جذب خاک را تحت تاثیر قرار دادند. بیشترین میزان درصد ماده آلی خاک، نیتروژن کل و فسفر قابل جذب پس از ذرت-شبدر برسیم-برنج حاصل شد، ولی حداکثر پتاسیم قابل جذب خاک پس از نظام کشت آیش-برنج به دست آمد. حداقل ماده آلی، نیتروژن، فسفر و پتاسیم قابل جذب پس از ذرت-کلزا-برنج حاصل شد. با توجه به نوع اقلیم و خصوصیات خاک اراضی شالیزاری استان مازندران، سیستم ذرت–شبدر– برنج بهترین نظام کشت می باشد که موجب افزایش تولید و حاصلخیزی خاک خواهد شد.

    کلیدواژگان: پتاسیم، فسفر، ماده آلی، نظام چند کشتی، نیتروژن
  • سید مهدی حسینی، آرش روزبهانی*، امین آزادی صفحات 203-214

    به منظور شناسایی صفات موثر بر عملکرد ذرت در شرایط تنش کمبود آب و کاربرد کودهای زیستی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1391 در منطقه هشتگرد انجام شد. در این آزمایش فاکتور اصلی شامل تنش کمبود آب در چهار سطح بدون تنش (شاهد)، تنش در مرحله گلدهی، تنش در مرحله پر شدن دانه ها و تنش در دو مرحله گلدهی و پر شدن دانه ها) و فاکتور فرعی شامل کاربرد کود بیولوژیک در چهار حالت عدم کاربرد کود بیولوژیک، کاربرد کود نیتراژین، کاربرد کود بارور 2 و کاربرد نیتراژین و بارور 2 به صورت توام بودند. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل عملکرد دانه، شاخص برداشت، وزن صد دانه، تعداد بلال در متر مربع، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن، طول و قطر بلال بودند. برای تعیین و انتخاب صفات موثر بر افزایش عملکرد جهت استفاده در برنامه های به نژادی، از همبستگی ساده، رگرسیون گام به گام، تجزیه مسیر و تجزیه به مولفه های اصلی استفاده شد. تجزیه آماری چند متغیره صفات مورد بررسی نشان داد از بین این صفات، شاخص برداشت، وزن صد دانه و تعداد بلال در متر مربع موثرترین متغیرها بر عملکرد دانه در شرایط عادی و تنش کمبود آب بودند و به ترتیب 77 و 66 درصد از تغییرات موجود در عملکرد دانه را در شرایط عادی و تنش کمبود آب توجیه کردند. بیشترین اثر مستقیم مثبت در هر دو شرایط مربوط به شاخص برداشت بود. بنابراین، برای افزایش عملکرد دانه ذرت در شرایط تنش کمبود آب انتخاب بر مبنای این صفات به ویژه شاخص برداشت می تواند مد نظر قرار گیرد.

    کلیدواژگان: تجزیه مسیر، تجزیه به مولفه های اصلی، تنش کمبود آب، ذرت، رگرسیون گام به گام
  • داود حسن پناه*، مسعود رحیمی، سیروس ودادی صفحات 215-230

    این پژوهش به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های سیب زمینی حاصل از پرتوتابی با اشعه گاما در رقم کایزر برای برخی صفات کمی و رنگ گوشت غده، در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی هسته ای کرج، شرکت به پرور سبلان اردبیل و ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل در طی سال های 1391 و 1392 اجرا گردید. پس از پرتوتابی گیاهچه ها با دز 25 گری اشعه گاما، سه نسل در محیط MS واکشت گردیده و سپس به گلخانه انتقال داده شدند. تعداد 3000 گیاهچه در گلدان های پلاستیکی 10×10 سانتی متر محتوی پیت ماس میکسکار و پوکه معدنی به نسبت 1:1 در گلخانه کشت شدند. از 3000 گیاهچه پرتوتابی شده، تعداد 175 ژنوتیپ با 1424 عدد مینی تیوبر به وزن 4821.7 گرم با شدت گزینش 8.5 درصد انتخاب گردیدند. میانگین تعداد و وزن مینی تیوبر در بوته به ترتیب برابر 8.14 عدد و 27.55 گرم و در شاهد 4 عدد و 17.40 گرم بودند. در سال 1392، ژنوتیپ های انتخابی به همراه شاهد (ارقام کایزر و آگریا) بر اساس طرح آماری آگمنت کشت و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ کلیه صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری وجود دارد. عملکرد غده در والد (رقم کایزر) 27.42 تن در هکتار و در ژنوتیپ ها بین 60-3 تن در هکتار، تعداد و وزن غده در بوته در والد، 555 گرم و 6 عدد و در ژنوتیپ ها 1200-60 گرم و 28-2 عدد مشاهده شدند. صفات عملکرد غده، تعداد و وزن غده در بوته، متوسط وزن غده و تعداد ساقه اصلی در بوته دارای تنوع بالایی بودند. در تجزیه عامل ها، 3 عامل مستقل از هم مجموعا 83.07 درصد از تنوع را توجیه نمودند. عامل اول، عملکرد و اجزای آن (صفات عملکرد غده، تعداد و وزن غده در بوته)، عامل دوم، یکنواختی غده (صفت متوسط وزن غده) و عامل سوم، ساختار بوته (صفات ارتفاع بوته و تعداد ساقه اصلی در بوته) نام گذاری شدند. ژنوتیپ های انتخابی (به تعداد 46 ژنوتیپ) دارای عملکرد غده بالا، تعداد و وزن غده در بوته بیشتر، غده های یکنواخت، عمق چشم سطحی و رنگ پوست و گوشت غده زرد تا زرد تیره بودند.

    کلیدواژگان: پرتوتابی، تجزیه عامل ها، تنوع ژنتیکی، Solanum tuberosum
  • نظام آرمند، حمزه امیری *، احمد اسماعیلی صفحات 231-242

    به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا (رقم COS16) در شرایط تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء در سال 1393 به اجرا درآمد. عامل اول شامل تیمارهای مختلف محلول پاشی متانول با 4 سطح (بدون محلول پاشی، 10، 20 و 30 درصد حجمی) بود که محلول پاشی 3 بار طی فصل رشد گیاه و با فواصل 10 روز صورت گرفت. عامل دوم سطوح تنش کمبود آب شامل تنش خشکی شدید (25 درصد ظرفیت زراعی)، تنش کمبود آب ملایم (50 درصد ظرفیت زراعی) و بدون تنش کمبود آب (100 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج این آزمایش نشان داد محلول پاشی 10 درصد حجمی متانول منجر به افزایش معنی داری در وزن دانه و طول غلاف شد اما در دیگر صفات مورد بررسی محلول پاشی متانول اثر مثبت معنی داری نداشت. در شرایط تنش خشکی ملایم و شدید سطوح محلول پاشی متانول با سطوح کنترل تفاوت معنی داری نداشت. در این مطالعه تنش کمبود آب شدید منجر به کاهش معنی داری در کلیه صفات مورد بررسی در مقایسه با سطح بدون تنش شد. به طورکلی، کاربرد محلول پاشی متانول نتوانست اثرات منفی ناشی از تنش خشکی بر صفات مورد بررسی و اجزای عملکرد در گیاه لوبیا را کاهش دهد.

    کلیدواژگان: اجزای عملکرد، تنش کمبود آب، لوبیا، محلول پاشی متانول
  • بیتا بشیری، تورج میر محمودی*، کیوان فتوحی صفحات 243-258

    به منظور ارزیابی ژنوتیپ ها و روابط بین صفات در چغندرقند تحت شرایط عادی و تنش شوری، آزمایشی در دو شرایط عادی و تنش شوری هر کدام در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تحت شرایط عادی، بین ژنوتیپ ها از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی اختلاف معنی دار وجود دارد. اما، در شرایط تنش شوری بین ژنوتیپ های مورد مطالعه تنها از نظر صفات عملکرد ریشه، درصد قند خالص، ازت مضره ریشه، عملکرد قند خالص و ناخالص اختلاف معنی دار مشاهده گردید. در این مطالعه تنش شوری صفات عملکرد ریشه، مقدار پتاسیم ریشه، عملکرد قند ناخالص، ضریب استحصال و عملکرد قند خالص را کاهش داد. مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد که کلیه ژنوتیپ ها دارای عملکرد ریشه بیشتر در شرایط عادی نسبت به شوری بودند و در مجموع ژنوتیپ های شماره 1 و 2 به ترتیب بالاترین عملکرد ریشه، عملکرد قند خالص و ناخالص در هر دو شرایط را به خود اختصاص دادند. در نهایت بر اساس نتایج ضرایب همبستگی بین صفات، تجزیه رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت تحت شرایط عادی صفات عملکرد ریشه، درصد قند خالص و ازت مضره و تحت شرایط شوری صفات درصد قند خالص و ازت مضره به عنوان تاثیرگذارترین صفات بر عملکرد قند خالص شناسایی شدند.

    کلیدواژگان: چغندر قند، شوری، روابط بین صفات
  • مهتا حق جو، عبدالله بحرانی * صفحات 259-274

    به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر تغییرات شاخص های رشد و عملکرد ذرت دانه ای رقم سینگل کراس 260 در استان فارس، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو سال زراعی 1390 و 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز اجرا شد. کرت های اصلی شامل چهار سطح 20، 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی خاک بعد از استقرار گیاه در مرحله 5 برگی، و کرت های فرعی شامل چهار سطح نیتروژن خالص 150، 200، 250 و300 کیلوگرم در هکتار بودند. بر اساس نتایج به دست آمده مشاهده شد که رابطه مستقیمی بین عملکرد و شاخص های رشد وجود دارد، به طوری که عملکرد ذرت در تیمار تخلیه رطوبتی 20% و میزان 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حداکثر بود (8877 کیلوگرم در هکتار) و شاخص های رشد از وضعیت بهتری نسبت به سایر تیمارها برخوردار بود. نتایج بررسی همچنین نشان داد که با افزایش کود نیتروژن شاخص های رشد LAI، NAR ،SLA و RGR در هر تیمار افزایش ولی با کاهش رطوبت، مقادیر آنها کاهش یافتند و کمترین مقادیر آنها در تیمار 80% تخلیه رطوبتی و بیشترین آنها در تیمار20% تخلیه رطوبتی مشاهده شد. در صفت سرعت رشد گیاه (CGR) کمترین میزان مربوط به تیمار 80% تخلیه رطوبتی در سطوح کودی 150 و 300 کیلوگرم در هکتار بود. با بررسی روند منحنی نسبت سطح برگ (LAR) مشخص گردید که این منحنی در ابتدا افزایش یافته و سپس روند کاهشی داشت، که با اعمال تنش آب، سرعت کاهش بیشتر شد. به طورکلی با توجه به نتایج این آزمایش می توان بیان کرد که مصرف کود نیتروژن تمام صفات را افزایش داد، هرچند بین تیمار کودی 250 و 300 کیلوگرم در هکتار تفاوت معنی داری از نظر آماری مشاهده نشد. مصرف کود نیتروژن باعث تخفیف اثر سوء کمبود آب گردید و سطح کودی 250 کیلوگرم نیتروژن در تمام سطوح تخلیه رطوبتی، بیشترین اثر را داشت.

    کلیدواژگان: تخلیه رطوبتی، شاخص های رشد، عملکرد دانه، نیتروژن
  • علیرضا تاری نژاد *، میرسعید عابدی صفحات 275-292

    به منظور بررسی پاسخ ارقام و لاین های مختلف گندم نسبت به شرایط متفاوت محیطی و تعیین پایداری عملکرد دانه، آزمایشی با استفاده از ده رقم و لاین امیدبخش گندم نان مناطق سردسیر در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان شرقی از پاییز 1388 به مدت چهار سال زراعی به اجرا درآمد. نتایج حاصل از تجزیه مرکب نشان داد که بین محیط ها، ژنوتیپ ها و اثرمتقابل ژنوتیپ و محیط اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارند. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ با محیط، تجزیه پایداری با استفاده از روش های مختلف از جمله روش های غیرپارامتری رتبه ای، واریانس محیطی رومر، ضریب تغییرات محیطی، اکووالانس ریک، واریانس شوکلا، ابرهارت راسل، ضریب تشخیص پنتوس، گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری، ارزش پایداری امی و GGE biplot انجام شدند تا پایدارترین و پرمحصول ترین ارقام شناسایی شوند. در کل، نتایج حاصله از انجام روش های مختلف تجزیه پایداری نشان داد که ژنوتیپ های شماره 9 (رقم میهن)، شماره 7 (Gaspard/Attila) و 1 (Shi#4414 /Crow” s “//Kvz/6/1-68-120/5/Gds/4/Anza..) به ترتیب با میانگین عملکرد 7.36، 7.12 و 7.12 تن در هکتار پایدارترین و پرمحصول ترین ارقام بوده و قابل توصیه به زارعین منطقه جهت کشت در مناطق سرد استان آذربایجان شرقی و یا استان های همجوار با شرایط آب و هوایی مشابه می باشند. روش گزینش همزمان در مقایسه با سایر روش های مختلف تجزیه پایداری، عمدتا ارقام پرمحصول را به عنوان رقم پایدار معرفی می نماید. بنابراین، از این لحاظ دارای اشکال می باشد. همچنین پارامترهای پایداری ضریب تغییرات محیطی و واریانس محیطی رومر در معرفی ارقام پرمحصول با مشکل مواجه است. زیرا، ژنوتیپ های با عملکرد بالا از طریق این شاخص ها از پایداری کمتری برخوردار هستند.

    کلیدواژگان: تجزیه امی، سازگاری، روش جی جی ای بای پلات، گندم
  • سحر باصرکوچه باغ، فرهاد فرح وش *، بهرام میرشکاری، فرخ رحیم زاده خویی، حمدالله کاظمی اربط صفحات 293-306

    به منظور مطالعه اثر پیش تیمارهای (پرایمینگ) مختلف بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه تاتوره، آزمایشی در سال 1391 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل اولتراسونیک با حداکثر 3 وات بر سانتی متر مربع و پرتوهای گاما و بتا با شدت ثابت2 میکروکوری به مدت 10 دقیقه، لیزر با طول موج 6328 آنگستروم و میدان مغناطیسی با شدت 40 میلی تسلا در سه زمان 5 ،10 و 15 دقیقه روی بذرهای خیس و شاهد بودند. نتایج نشان داد وقتی که بذر تاتوره بعد از تیمار با اشعه گاما کشت شد، ارتفاع بوته نسبت به شاهد حدود 45 درصد افزایش یافت. بیشترین عملکرد بیولوژیک به تیمار میدان مغناطیسی 10 دقیقه ای با 206 گرم در مترمربع و کمترین آن به پرتو لیزر 5 دقیقه ای و برابر 108.3 گرم در مترمربع اختصاص داشت. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار میدان مغناطیسی 15 دقیقه ای با 27.27 گرم در متر مربع بود که اختلاف معنی داری با بقیه تیمارها داشت و کمترین آن در تیمار اولتراسونیک و برابر 14.96 گرم در مترمربع مشاهده شد. درصد آلکالوئید اندام های هوایی در تیمار پرتو گاما بیشترین و در تیمار میدان مغناطیسی 5 دقیقه ای کمترین بود. تیمارهای پرتوهای فیزیکی میدان مغناطیسی، پرتو گاما و پرتو لیزر برای افزایش محصول، می تواند استفاده شود.

    کلیدواژگان: اجزای عملکرد، درصد آلکالوئید، میدان مغناطیس و عملکرد بیولوژیک
  • حمید عباس دخت*، مسعود اصغرنیا صفحات 307-322

    به منظور مطالعه تاثیر زمان های مختلف کنترل علف های هرز، اسمو پرایمینگ و محلول پاشی عناصر ریز مغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرتدر مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای مورد آزمایش شامل کنترل علف های هرز در سه سطح، حذف تا 2 هفته پس از سبز شدن، حذف تا 4 هفته پس از سبز شدن، حذف تا 6 هفته پس از سبز شدن، اسمو پرایمینگ بذر شامل دو سطح اسمو پرایمینگ با محلول پلی اتیلن گلیگول و شاهد بدون پرایمینگ و کاربرد ریز مغذی شامل دو سطح محلول پاشی با ریز مغذی در آغاز مرحله ظهور گل آذین نر و عدم محلول پاشی با ریز مغذی (شاهد) بودند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر متقابل اسمو پرایمینگ و ریز مغذی بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع گیاه، تعداد برگ در گیاه، تعداد دانه در ردیف، وزن 100 دانه و وزن بلال معنی دار گردید. اثر متقابل زمان های مختلف حذف علف های هرز و اسمو پرایمینگ تنها بر قطر بلال معنی دار شد. همچنین، اثر متقابل زمان های مختلف حذف علف های هرز و محلول پاشی عناصر ریز مغذی بر قطر بلال معنی دار شد. عملکرد دانه به طور معنی داری تحت تاثیر اثرات متقابل سه جانبه تیمارها قرار گرفت. به طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد اسمو پرایمینگ، کود ریز مغذی و حذف علف های هرز تا 6 هفته پس از سبز شدن در بهبود ویژگی های رشد و عملکرد گیاه ذرت تاثیر مثبت و معنی داری داشت.

    کلیدواژگان: پرایمینگ، ذرت، ریزمغذی، علف هرز
  • مجید موسوی، امیررضا صادقی بختوری، بهمن پاسبان اسلام، سمیرا سامع اندابجدید، حمید محمدی صفحات 323-336

    به منظور تعیین اثر محلول پاشی برخی از عناصر ماکرو بر عملکرد و اجزای عملکرد کرچک در شرایط کمبود آب، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی خسروشاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی به صورت فاکتوریل بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار طی سال زراعی 1392 به اجرا درآمد. عامل های مورد بررسی شامل آبیاری در دو سطح بدون تنش و تنش کمبود آب در مرحله پر شدن دانه ها و محلول پاشی عناصر در چهار سطح شامل شاهد، گوگرد (وتابل به میزان 2 در هزار)، نیتروژن (اوره به میزان 6 در هزار) و فسفر (سوپر فسفات تریپل به میزان 4 در هزار) بودند. صفات ارتفاع بوته، تعداد گل آذین، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ، دمای برگ، مقدار آب نسبی برگ، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه در واحد سطح مورد ارزیابی قرار گرفتند. کلیه ی صفات مورد بررسی، به غیر از تعداد گل آذین، به طور معنی داری تحت تاثیر عامل تنش کمبود آب قرار گرفتند. کمبود آب باعث کاهش معنی دار ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه در واحد سطح، مقدارآب نسبی برگ و افزایش معنی دار دمای برگ گردید. اثر متقابل عامل های مورد مطالعه روی تعداد شاخه فرعی معنی دار بود. حداکثر این صفت (1.86 عدد) در تیمارهای بدون تنش کمبود آب همراه با محلول پاشی نیتروژن مشاهده گردید. در نهایت با توجه به تاثیر پذیری شاخص های دمای برگ و مقدار آب نسبی برگ از سطوح تنش متوسط اعمال شده، به نظر می رسد بتوان از این شاخص ها در شناسایی اثرات کمبود آب روی گرچک استفاده نمود.

    کلیدواژگان: کرچک، عناصر ماکرو، عملکرد
|
  • Elham Jam, Ali Ebadie, Gasem Parmoon * Pages 177-190

    The soils of potato production fields in Ardabil due to alkalinity and not having a proper crop rotations are deficient in micronutrients. To evaluate the effect of these micronutrients on the yield and some traits affecting potato tubers an experiment was conducted in a complete randomized block design with three replications in Ardabil during 2012. Micronutrient treatments used were the various concentrations of iron and zinc (0.002¡ 0.004 and 0.008 concentrations of these elements as Fe1Zn1¡ Fe1Zn2¡ Fe1Zn3¡ Fe2Zn1¡ Fe2Zn2¡ Fe2Zn3¡ Fe3Zn1 and Fe3Zn2) and a control treatment (Fe0Zn0). Analysis of variance of traits under study showed statistically significant differences among treatments in terms of tuber yield¡ number of tubers per plant¡ tuber size¡ skin thickness and volumetric weight and dry weight of tubers. The highest tuber yield (48.10 t.ha-1) and maximum skin thickness were obtained from Fe1Zn3 treatment. The highest tuber number belonged to Fe2Zn1 (0.004 and 0.002 concentrations of iron and zinc) and Fe1Zn3 (0.002 and 0.008 concentrations of iron and zinc). Tuber weights higher than 35 grams and higest volumetric tuber weight were produced by using Fe3Zn2. The conclusion is this that using Fe1Zn3 traetment (0.002 and 0.008 concentrations) resulted in highest tuber yield and thickness of tuber skin.

    Keywords: iron, Micronutrient elements, performance, Potatoes, Zinc
  • A.A. Tabrizi *, G. Nour Mohammadi, H.R. Mobasser Pages 191-202

    To study the effects of multiple cropping systems on some characteristics of paddy field soil, this experiment was conducted by using a randomized complete block design (RCBD) with four replications at the Agricultural Research Center of Mazandaran for two years during 2009 - 2011 cropping seasons. The treatments consisted of four multiple cropping systems as: maize – clover - rice, maize – canola - rice, maize – broad been - rice and fallow - rice which were assigned to the plots. Results showed that pH and EC, were not significantly affected by multiple cropping systems, but the effect of multiple cropping systems on available organic matter, nitrogen, phosphorous and potassium were significant. The highest OM, total N and available P of paddy soil were obtained after maize – clover – rice.Highest available K was also obtained after fallow – rice cropping systems. The minimum OM, N, P and K content of paddy soil belonged to maize – canola – rice cropping system. Based on the climate and soil conditions of paddy fields in Mazandaran maize - clover – rice cropping system increased production and soil fertility more than other cropping systems.

    Keywords: Multiple cropping systems, Nitrogen, Phosphorous, potassium
  • M. Hosseini, A. Roozbahani*, A. Azadi Pages 203-214

    To identify the most effective traits on corn yield by using biofertilizer under water deficit stress, an experiment was carried out in split plot based on randomized complete block design with three replications in Hashtgerd region in 2012. In this experiment, water deficit stress, as the main factor, consisted of four levels (control, stress at flowering, stress at grain filling and stress at both flowering and grain filling stages). Biological fertilizers as sub-plot consisted of four levels of biological fertilizer applications (control, application of Nytrazhyn, application of Barvar 2 fertile and application of both fertilizer Nytrazhyn and Barvar 2). Traits evaluated were seed yield, harvest index, 100 seed weight, number of ears per square meter, number of rows per ear, number of seed per row, weight, diameter and length of seeds. To determine the most effective traits simple correlation, stepwise regression analysis, path analysis and principal component analysis were performed. Multivariate analysis showed that harvest index, 100 grain weight and number of ears per square meter were highly effective on grain yield. They explained 77% and 66% of the total variance under both normal and drought stress conditions respectivly. The highest direct positive effect was related to harvest index under both conditions. To improving seed yielding potential of corn under water deficite cinditions emphasis should be placed mainly on the selection of genotypes with higher harvest indices.

    Keywords: Path analysis, Principal component analysis, Water deficit stress, Corn, Stepwise regression analysis
  • D. Hassanpanah *, M. Rahimi, S. Vedadi Pages 215-230

    This research was performed to evaluate genetic diversity for some quantitative traits and tuber flesh color of potato genotypes irradiated with gamma ray of Caesar cultivar, at the Agricultural Nuclear Research Institute of Karaj, Ardabil Behparvar Sabalan Company and Ardabil Agricultural and Natural Resources Research Station during 2012 and 2013. The plantlets were irradiated with gamma rays at dose of 25 Gy. The plantlets were sub-cultured three cycles in MS culture and then were transferred to the greenhouse. The 3000 plantlets were planted in plastic pots 10×10 cm with Mikskaar peat-moss and punce (1:1 v/v) in the greenhouse. From 3000 plantlets irradiated belonging to 175 genotypes, 1424 mini-tubers waghed 4821.7 g, were selected with selection intensity of 5.8%. Mean minituber numbers and their weights per plant of genotypes were 8.14 and 27.55 grams and in that of control were 4 and 17.4 grams respectively. The selected genotypes along with control (Caesar and Agria cultivars) were planted in an augmented design in 2013. The ANONA results showed that there were significant differences among genotypes for all traits under study. The tuber yield in parental genotypes was 27.42 ton.ha-1 and in genotypes 3-60 ton.ha-1, number of tubers and their weight per plant in parental genotypes were6 and 555 g. and in genotypes 2-28 and 60-1200 g. respectivly. The tuber yield, tuber number and weight per plant, tuber average weight and main stem number per plant had high diversity. In factor analysis, three independent factors explained 83.07% of the total variation. These factors were: 1- yield and its components (tuber yield, tuber number and weight per plant) as the first factor, 2- the tuber uniformity (average tuber weight) as the second factor, and 3- plant structure (p) and height and number of main stems per plant)as the third factor. The selected genotypes (46 genotypes) possessed higher tuber yields, tuber numbers and weight per plant, tuber uniform, shallow eye depth, skin and flesh color of yellow to dark yellow.

    Keywords: Factor Analysis, genetic diversity, Radiation, Solanum tuberosum
  • N. Armand, H. Amiri*, A. Ismaeili Pages 231-242

    To evaluate the effects of foliar application of methanol on yield and yield components of bean under drought stress, a factorial experiment was conducted based on a completely randomized design with three replications at Khatam-Al-Anbia University of Behbahan. The first factor was different levels of methanol consisting of 0 (control), 10, 20 and 30 volumetric percentage (v/v), which were applied foliarly at three times with 10 days intervals during growing season of bean. The second factor was moisture regimes with three levels of irrigation at 25, 75 and 100 percent of field capacity. Results of this study showed significant differences among levels of methanol concentrations as to dry weight of pod, pod width and length, seed length and number of pod per plant. All of the yield components were mainly decreased by severe drought stress. As a whole, application of methanol did not increase yield of bean under drought condition.

    Keywords: Bean, Methanol foliar application, Water deficit stress, Yield component
  • B. Bashiri, T. Mir Mahmoodi *, K. Fotohi Pages 243-258

    To evaluate sugar-beet genotypes for their trait associations, two separate RCBD experiments with three replications were conducted both under non-saline (normal) and saline conditions at the Agricultural Research of Miandoab. Analysis of variance of the data collected showed that there were significant differences among genotypes for all traits studied under non-saline condition. But, differences of genotypes under saline condition were significant only for root yield, root potassium content, sugar extraction coefficient, impure and pure (white) sugar yields. Salinity stress, in this study, reduced root potassium content, root yield, sugar extraction coefficient, impure and pure (white) sugar yields. Mean comparisons of genotypes indicated that root yield of all genotypes, under non-saline condition, were higher than those of under saline one. As whole, genotypes number 1 and 2 produced higher root yields, impure and pure sugar yields respectively, under both saline and non-saline conditions. Based on the results obtained it was revealed that regression coefficients for the traits under study were significant. Step-wise regression and path coefficient analyses also indicated that traits like root yield, pure sugar and root nitrogen contents highly affected white sugar yield under non-saline conditions.

    Keywords: Association between traits, Salinity, Sugar beet
  • M. Haghjoo, A. Bahrani * Pages 259-274

    To evaluate the effects of different irrigation and nitrogen levels on variations of growth indices and corn (Single cross 260) seed yield, an experiment was conducted in a semi-arid area in Fars Province, Iran, during 2011 and 2012 growing seasons. The experiment was split-plot, based on a complete randomized block design with four replications. The main plots consisted of four moisture levels: (20% FC), (40% FC), (60% FC) and (80%FC) and sub-plot of four rates of nitrogen fertilizer applications: 150, 200, 250 and 300 kg.ha-1. Results showed that with increasing nitrogen fertilizer levels, LAI, NAR, SLA and RGR were also increased, but under lower moisture regimes they were decreased. The lowest and highest growth indices belonged to 80% and 20% water depletion, respectively. The lowest CGR index was obtained at 80% water depletion and 150 and 300 kg nitrogen ha-1. LAR increased at the intial growth period and then decreased. Positive relationships between seed yield and growth indices were also observed. At FC 20% and 300 kg N ha-1 treatment highest grain yield was obtained and growth indices were also in the highest values. In general, nitrogen application increased all traits. However, there were not significant differences between 250 and 300 kg N ha-1on the traits under study. It seems that nitrogen fertilizer mitigates the negative effects of water deficiency. Application of 250 kg of nitrogen fertilizer had the highest effect on all levels of moisture content.

    Keywords: Corn yield, growth indices, Moisture depletion, Nitrogen
  • A. Tarinejad Abedi * Pages 275-292

    This study was conducted to determine the yield stability of 10 cold region bread wheat genotypes, using a randomized complete block design with 3 replications for 4 years (2009-2013) at the Agricultural and Natural Resources Research Center of East Azerbaijan, Iran. Combined analysis of variance showed significant differences (p

    Keywords: Adaptability, AMMI analysis, GGE biplot, wheat
  • S. Baser Kouchebagh, F. Farahvash*, B. Mirshekari, F. Rahimzadeh Khoei, H. Kazemi Arbat Pages 293-306

    To study the effects of physical seed primings on yield and alkaloid content of datura an experiment in a randomized complete block design with three replications and 10 different treatments was conducted at the Agricultural Research Station of Islamic Aazd University, Tabriz branch, Iran, during growing season of 2013. Treatments of moist seeds were: ultrasonic treatment of seeds with a maximum of 3 watts, gamma and beta irradiations of seeds at 2 microcurie (µc) for 10 minutes, laser irradiation at 6328 angstrom (A°) and magnetic field of seeds with 40 microtesla (mt) each for 5, 10, 15 minutes respectively and control. Results indicated that seeds treated with gamma irradiation increased plant height over the control by 45%. Highest (206 g.m-2) and lowest (108.3 g.m-2) biological yields were produced when seeds treated with magnetic field for 10 minutes and laser for 5 minutes respectively. Similarly, highest (27.27 g.m-2) and lowest (14.96 g.m-2) seed yields were obtained by treating seeds with magnetic field for 15 minutes and ultrasonic respectively. Alkaloid content in the above ground plant parts was highest when seeds treated with gamma irradiation and lowest with the magnetic field irradiation for 5 minutes. It may be concluded that physical primings of seeds with magnetic field, gamma and laser irradiations would result in higher seed yields.

    Keywords: Alkaloid content, Biological yield, Magnetic field, Seed yield, Physical priming
  • H. Abbasdokht*, M. Asgharnia Pages 307-322

    To study the effect of different times of hand weeding, seed osmopriming and micronutrient foliar application on yield and yield components of corn (Zea mays L.) a factorial experiment based on randomized complete block design with four replications was carried out at the Research Farm of Shahrood University. Treatments factors were weeding with 3 levels (hand weeding 2, 4 and 6 weeks after crop emergence, seed osmopriming with 2 levels (osmopriming and control) and micronutrients application at 2 levels (foliar application with micronutrient and control). Results showed that the different times of weeding had significant effect on yield and yield components and highest seed yield was obtained with weeding at 6 weeks after emergence. Seed osmopriming significantly increased all of the variables under study. Foliar micronutrient applications also increased seed yield, biological yield, harvest index, height of plant, ear weght, ear length, ear diameter and the 100-seeds weight in comparison to control significantly, but it didn’t effect number of seed rows per ear significantly. The interactions of osmopriming and micro nutrient on grain yield, biological yield, harvest index, height of plant, the number of seed in row, 100-seed weight, weight of corn and ear length were also significant. The interactions of different times of weeding and osmopriming significantly affected only ear diameter. The effect of different times of weeding and foliar application of micronutrient on ear diameter was also significant. Seed yield and ear length were affected by triple interactions of treatments. The results of this study showed that osmopriming, foliar application of micronutrient and hand weeding 6 weeks after emergence all had positive effect on improving growth indices and seed yield of corn.

    Keywords: Corn, Micronutrient, priming, weed
  • M. Mosavi, A.R. Sadeghi Bakhtavari, B. Pasban Eslam, S. Sameh Andabjadid, H. Mohammadi Pages 323-336

    To determine the effects of foliar applications of some macroelements on castor seed yield and its components under drought stress conditions, an experiment was conducted at the Agricultural Research Center of East Azerbaijan province. A factorial experiment, based on randomized complete block design with three replications, was carried out during 2013 growing season. Treatment factors consisted of irrigations with two levels (no water deficit and water deficit during grain filling stage) and of foliar applications of macroelements with four levels [control, wettable sulfur (0.2 percent), nitrogen (urea: 0.6 percent) and phosphor (super phosphate triple: 0.4 percent). Traits studied were: plant height, number of inflorescence, number of lateral branches, number of leaves, leaf temperature, relative water content, number of seeds per plant, 1000-kernal weight and seed yield. All traits, except number of inflorescence, were affected significantly by drought stress. Water deficit reduced plant height, number of leaves, number of seeds per plant, 1000-kernal weight, seed yield, relative water content, while it increased leaf temperature. Number of lateral branches was affected significantly by interaction between factors. Maximum latral branches (1.86) were obtained under non-stress treatment with nitrogen foliar application. Moderate drought stress had significant effect on leaf temperature and relative water content. It seems that, these traits can be used in determination of water deficit effects on castor bean.

    Keywords: Castor bean, Macroelements, Seed yield